کتاب گویای  مخزن‌الاسرار، یکی از آثار ارزشمند نظامی گنجوی، در پایگاه ایران صدا با صدای دکتر اسماعیل آذر در حال انتشار است. این خبر روز دوشنبه هفته جاری در رسانه‌ها منتشر شد و بار دیگر توجه مخاطبان را به نقش نسخه‌های صوتی در انتقال ادبیات کلاسیک جلب کرد. در دنیای امروز، کتاب‌های صوتی به دلیل دسترسی‌پذیری بالا و جذابیت شنیداری، مورد استقبال گسترده دوستداران کتاب‌خوانی قرارگرفته‌اند. در حوزه ادبیات طی سال‌های اخیر، آثار فاخر کلاسیک در قالب کتاب‌های گویا در اختیار مخاطبان قرارگرفته‌اند. کتاب‌های گویا نه‌تنها راهی برای حفظ ادبیات کهن، بلکه پلی میان گذشته و امروز هستند؛ پلی که تاریخ، اسطوره‌ها و حکایات ماندگار را در قالبی جدید و شنیدنی روایت می‌کند. دکتر اسماعیل آذر، استاد دانشگاه و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، تاکنون در پروژه تولید چندین کتاب گویا به‌عنوان گوینده مشارکت داشته است. برای آگاهی از جدیدترین همکاری او در تولید کتاب گویای مخزن‌الاسرار و بررسی تأثیر چنین آثاری بر درک و علاقه نسل جوان به ادبیات فارسی با او گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم.
​​​​​​​
 لطفاً ابتدا مختصری درباره کتاب گویای مخزن‌الاسرار که با صدای شما در حال تولید است توضیح دهید
کتاب گویای مخزن‌الاسرار از آثار نظامی گنجوی، در پایگاه ایران صدا در حال تولید است. علاقه‌مندان می‌توانند این اثر را در پایگاه ایران صدا به نشانی iranseda.ir دنبال کنند. مهم‌ترین اصل در تولید این آثار، استفاده از بهترین تصحیح‌های موجود است. بنده با همین دیدگاه تا امروز هفت‌پیکر و مخزن‌الاسرار را به‌صورت صوتی خوانده‌ام و سعی کرده‌ام بیت به بیت به تشریح این آثار بپردازم. در آثار نظامی و برخی از شاعران قدیم، زبان پیچیده است، اما تولیدکنندگان نسخه‌های صوتی می‌توانند با شرح ابیات و داستان‌ها، این آثار را شنیدنی‌تر کنند. همچنین افرادی که به سراغ تولید چنین نسخه‌هایی می‌روند، باید با زبان آثار کهن ادبیات فارسی آشنایی داشته باشند.
چند نمونه از مواردی که به تولید نسخه‌های صوتی باکیفیت با موضوع ادبیات و شعر کمک می‌کنند را بیان کنید؟
مهم‌ترین اصل، آگاهی و شناخت نسبت به پیشینه آثار ادبی است که قرار است تولید کنیم. کسی که این آثار را می‌خواند باید با منابع معتبر و تصحیح‌های دقیق آن‌ها آشنا باشد. نمی‌توان بدون دانش کافی به سراغ خوانش این آثار رفت. در مواجهه با آثاری مانند مخزن‌الاسرار و هفت‌پیکر و... برخی گره‌های ذهنی برای مخاطبان ایجاد می‌شود. کسی که این آثار را به‌صورت صوتی روایت می‌کند، باید منابع معتبر را بشناسد و از آن‌ها بهره ببرد. برای مثال، نسخه تصحیح‌شده مخزن‌الاسرار به قلم دکتر پور نامداریان یکی از منابع راهگشا بوده که من از آن در این تولیدات صوتی بهره برده‌ام.
آثار نظامی چه جذابیتی برای شما داشت که باعث شد خوانش این آثار را به‌صورت کتاب صوتی انجام دهید؟ 
آثار نظامی دارای قابلیت‌های فراوانی هستند و مخاطب را به دنیاهای خاصی می‌برند. مثلاً در هفت‌پیکر، تمثیل‌هایی ساخته‌شده که تخیل و نشاط را تقویت می‌کنند. نظامی داستان‌هایی را روایت می‌کند که سراسر جذابیت‌اند. نمونه‌های مشابه این آثار در ادبیات فارسی فراوان است. اگر داستان‌های عیاران را بخوانید، با قصه‌های سورئالی روبه‌رو می‌شوید که مخاطب را جذب می‌کند. نظامی، جزئیات جذاب فرهنگ‌ها را در شعرهایش بازگو کرده و داستان‌های تنومند و پرگره را خلق کرده است. نبوغ او در این است که این داستان‌ها را چنان هنرمندانه پرداخته که شاعران بسیاری از او تقلید کرده‌اند.
شما در پروژه تولید کتاب گویای هفت‌پیکر نظامی گنجوی هم حضورداشته‌اید لطفاً درباره این نسخه صورتی هم توضیح دهید
من در نسخه گویای هفت‌پیکر درباره اسطوره‌ها، نام ها، رنگ‌ها، روزها و سایر مفاهیم مرتبط که در اشعار کتاب موجود است توضیحاتی را ارائه داده‌ام تا فهم کتاب برای مخاطب راحت ترباشد. این مجموعه هم در ایران صدا تولیدشده است. همچنین گلستان و بوستان را نیز به‌صورت کتاب صوتی خوانده‌ام و مقاله‌ای مفصل درباره مخزن‌الاسرار را روایت کرده‌ام.
کتاب‌های صوتی تا چه میزان به شنیده شدن آثار ادبی کمک می‌کند؟ لطفاً از تجربیات عینی خودتان برایمان بگویید
یکی از نکات مثبت تولید کتاب‌های صوتی، دسترسی گسترده‌تر به آن‌هاست. برخی از نسخه‌های صوتی که با صدای من تولیدشده‌اند، میلیون‌ها بار شنیده‌شده‌اند، درحالی‌که کتاب‌های چاپی من تا امروز به شمارگان ۷۰ هزار نسخه رسیده‌اند. البته این به معنای این نیست که کتاب‌های چاپی را کنار بگذاریم. در دسترس بودن کتاب‌های صوتی به خوانده شدن آن‌ها کمک زیادی می‌کند اما من معتقدم اگر یک اثر ادبی ارزشمند تولید شود، مخاطبان راهی برای کشف و خواندن آن پیدا می‌کنند، حتی اگر شاعر و نویسنده آن اثر در دل جنگل‌های دور زندگی کند.
و سخن پایانی
من معتقدم ادبیات کهن ما چه در قالب کتاب چاپی و چه کتاب صوتی همیشه خواندنی است و هیچ‌گاه قدیمی نمی‌شود. مفاهیمی مانند عشق و راستی و ... که در ادبیات ما حضور دارند حقیقت‌های ثابت هستند و نیازی به تغییر یا به‌روزرسانی ندارند. این مفاهیم و هر آنچه در آثار ادبی ما وجود دارد متعلق به دیروز، امروز و فردا هستند.ادبیات فارسی مملو از رمزها، زیبایی‌ها و معانی است که مخاطب را به عمق اندیشه می‌برد. خواندن آثار گذشتگان، بهترین راه برای درک تاریخ ادبیات و سیر تحول آن است. برای مثال، اگر کتاب نفحات الانس جامی را بخوانید، متوجه زیبایی‌های این متون می‌شوید و از پیشینه آن‌ها آگاهی پیدا می‌کنید. وقتی جوان امروز این ارزش‌ها را بشناسد، به سراغ خواندن آثار ضعیف نمی‌رود. شاعر امروزی نیز وقتی این آثار را بخواند، درمی‌یابد که نباید شعرهای بی‌پشتوانه بگوید. برخی شاعران معاصر ما متون گذشته را نمی‌خوانند و از آن‌ها نمی‌آموزند، به همین دلیل شعرشان ماندگار نمی‌شود. زیبایی‌ها در اوج می‌مانند و برای خلق این زیبایی‌ها، باید به ریشه‌های ادبیات بازگردیم. شعر اخوان، شهریار و دیگر شاعران بزرگ مملو از این پشتوانه است، چون آن‌ها ادبیات قدیم را به‌دقت مطالعه کرده‌اند.