پاتک ایرانی به تک آمریکایی

بر خلاف تاکتیک رسانه های آمریکایی برای اعلام قریب الوقوع بودن توافق و تولید فشار اجتماعی در داخل ایران برای امتیازگیری، عراقچی گفت:مسیر توافق از میز مذاکره می گذرد، نه از طریق رسانه ها

نویسنده: مجاور

مترجم:

در حالی‌که فضای رسانه‌ای در ایالات متحده، طی روزهای گذشته بار دیگر با ادعای نزدیکی ایران و آمریکا به توافق هسته‌ای داغ شده، واکنش تهران به این موج تبلیغاتی، بار دیگر نشان داد که خط قرمزهای جمهوری اسلامی در حوزه هسته‌ای، محل معامله و چانه‌زنی رسانه‌ای نیست. به‌ویژه آن‌که مقامات ایرانی تصریح کرده‌اند مسیر هرگونه توافقی، نه از اتاق فکر شبکه CNN و Axios، بلکه تنها از میز مذاکرات رسمی و با رعایت حقوق مشروع ایران می‌گذرد.

​​​​​​​
 از واشنگتن تا رسانه‌ها: توافقی که «ساخته» می‌شود

هم‌زمان با انتشار گزارش‌هایی از سوی رسانه‌های آمریکایی مانند CNN و وال‌استریت ژورنال که مدعی «نهایی شدن قریب‌الوقوع توافق میان تهران و واشنگتن» شده‌اند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز از «پیشرفت» در مذاکرات سخن گفته و آن را «جلساتی مثبت» خوانده است.حتی برخی خبرنگاران غربی از جمله لارا روزن، تاریخ ۲۰ خرداد را برای اعلام توافق نهایی ذکر کرده‌اند. برخی گزارش‌ها نیز از آماده‌سازی پیش‌نویسی خبر داده‌اند که بر مبنای آن، ایران می‌بایست برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را متوقف کند؛ شرطی که از سوی منابع نزدیک به تیم ایرانی «غیرقانونی و ردشده» عنوان شده است. اما این‌که چرا چنین هجمه‌ای در فضای رسانه‌ای غرب شکل گرفته و چرا آمریکا ترجیح داده بازی «توافقِ آماده امضا» را به راه بیندازد، مسئله‌ای‌ است که تحلیل‌گران در تهران آن را بخشی از یک تاکتیک فشار ترکیبی می‌دانند: تاکتیکی که در آن، افکار عمومی داخل ایران، در لبه انتظارات اجتماعی قرار گیرد تا تیم مذاکره‌کننده برای نرمش یا عقب‌نشینی از خطوط قرمز، تحت فشار قرار بگیرد.
 سناریوی فشار؛ این‌بار از کانال رسانه
در همین باره برخی منابع نزدیک به جریان مذاکره در تهران اعلام کرده‌اند که تیم آمریکایی بدون ارائه متن مشخصی از توافق، صرفاً تلاش کرده فاز رسانه‌ای را فعال کند. در این فاز، چهره‌هایی چون لارا روزن و رسانه‌هایی همچون سی‌ان‌ان، اکسیوس و حتی برخی خبرنگاران اسرائیلی، مأمور القای این گزاره‌اند که «توافق نهایی» در راه است.این تصویرسازی ساختگی در حالی دنبال می‌شود که حتی به گفته همین منابع، ایران در مرحله‌ای به دلیل مواضع متناقض طرف آمریکایی، تمایلی به شرکت در دور جدید مذاکرات نداشت و تنها پس از وساطت برخی میانجی‌ها و تعدیل نسبی برخی رفتارها، مذاکرات ادامه یافته است.این تناقض در رویکرد طرف مقابل، به‌وضوح نشان می‌دهد که سناریو اعلام «توافق قریب‌الوقوع» پیش از هر چیز، یک تاکتیک عملیات روانی است و نه گامی واقعی در مسیر دیپلماسی. تاکتیکی که البته از نگاه تهران، نمی‌تواند مبنای تصمیم‌گیری در حوزه منافع ملی قرار گیرد.
 خط قرمز روشن: غنی‌سازی، حق مسلم
از جمله محورهای اصلی اختلاف، موضوع غنی‌سازی است. بر اساس گزارش‌های موثق، تیم مذاکره‌کننده آمریکایی همچنان اصرار دارد گزینه «غنی‌سازی صفر درصد» را روی میز نگه دارد. به گفته منابع مطلع، این موضوع به‌عنوان خط قرمز غیرقابل عبور از سوی مقامات عالی‌رتبه نظام به تیم مذاکره‌کننده ایرانی اعلام شده و تا این لحظه نیز هرگونه پیشنهاد خلاف این اصل، با پاسخ صریح و رد کامل روبه‌رو شده است.در این میان، عراقچی، دیپلمات باسابقه ایرانی، در تازه‌ترین واکنش صریح خود نوشت:«مطمئن نیستم که واقعاً در نقطه توافق باشیم. جمهوری اسلامی ایران با صداقت به‌دنبال راه‌حلی دیپلماتیک است که حقوق هسته‌ای ایران، از جمله غنی‌سازی، را محقق کند.»او همچنین به روشنی تأکید کرد که مسیر توافق، از رسانه‌ها نمی‌گذرد و نباید از نام ایران به‌عنوان ابزار چانه‌زنی سیاسی در کشاکش داخلی آمریکا یا پروژه‌های انتخاباتی استفاده شود.
 پیشنهاد کنسرسیوم: طرحی بر لبه توازن
در عین حال، برخی منابع آگاه به مذاکرات از پیشنهاد جدیدی با عنوان «طرح کنسرسیوم» خبر داده‌اند که بر اساس آن، غنی‌سازی در ایران با مشارکت فنی کشورهای ثالث (احتمالاً از حوزه خلیج فارس یا اروپا) انجام شود. این پیشنهاد، هرچند هنوز در حد یک ایده است، اما به‌دلیل آن‌که اصل غنی‌سازی را به رسمیت می‌شناسد، به‌طور کامل از سوی ایران  رد نشده و فعلاً در فهرست گزینه‌های روی میز باقی مانده است.شنیده‌ها حاکی است که در جریان سفر اخیر رئیس جمهور کشورمان به عمان، گفت‌وگوهایی درباره این طرح و همچنین موضوع تضامین نیز صورت گرفته است. این محور، در صورتی که با رعایت اصول و خطوط قرمز ایران پیش رود، می‌تواند مبنای ورود به گفت‌وگوهای جدی‌تر در آینده قرار گیرد.
پایان سناریو یا آغاز دیپلماسی واقعی؟
در نهایت، آن چه از مواضع رسمی و گزارش‌های میدانی برمی‌آید، این است که ایران نه‌تنها زیر بار توافق صوری و تبلیغاتی نمی‌رود، بلکه مسیر دیپلماسی را فقط با رعایت منافع ملی و احترام به حقوق قانونی خود ادامه خواهد داد. پیامی که به‌طور مشخص به طرف‌های واسطه نیز منتقل شده و به گفته منابع موثق، اگر اصرار بر گزینه‌هایی همچون غنی‌سازی صفر ادامه یابد، مذاکرات پایان‌یافته تلقی خواهد شد.این موضع صریح، در واقع پاتک تهران به تک‌حرکت واشنگتن است؛ یک هشدار روشن که اگر غرب همچنان بخواهد مسیر تبلیغاتی را بر مسیر مذاکره ترجیح دهد، نتیجه‌ای جز بن‌بست نخواهد داشت. 
10 صفحه اول