حمله اخیر اوکراین به پایگاه هوایی اولنیا روسیه، یک تحول معنادار در نبردهای هوایی جنگ اوکراین-روسیه محسوب می‌شود. این پایگاه   در شمال روسیه و در نزدیکی مرز فنلاند واقع شده که به‌طور سنتی در زمره مناطق امن و دور از خطر تلقی می‌شد. اما عملیات اخیر سرویس امنیتی اوکراین (SBU) نشان داد که نه فاصله، نه تجهیزات پیشرفته روس‌ها، و نه تصور برتری در عمق استراتژیک، دیگر حاشیه امنی برای دارایی‌های نظامی مسکو ایجاد نمی‌کند.   این عملیات در ادامه حملات پیشین به پایگاه‌های هوایی روسیه، از جمله حمله به همین پایگاه در اوت ۲۰۲۴ و حمله به پایگاه انگلس در مارس ۲۰۲۵ انجام شده است. اما تفاوت این عملیات در وسعت، دقت و ضربه به دارایی‌های گران‌قیمت و راهبردی نیروی هوایی روسیه است. طبق برخی برآوردهای اولیه، خسارت واردشده به روسیه تا ۲ میلیارد دلار ارزیابی شده است.

​​​​​​​
انهدام هواپیماهای راهبردی در پایگاهی بی‌پناه
هدف اصلی این حمله، بیش از ۴۰ فروند هواپیمای نظامی روسیه بود که در اولنیا مستقر بودند: ۱۱ فروند Tu-95MS (بمب‌افکن استراتژیک دوربرد)، حدود ۴۰ فروند Tu-22M3 (بمب‌افکن‌های مافوق صوت) و دست‌کم یک فروند A-50 (هواپیمای هشدار زودهنگام). این هواپیماها اغلب در عملیات موشکی علیه اوکراین مورد استفاده قرار می‌گیرند و از جمله ابزارهای کلیدی روسیه در تداوم حملات هوایی هستند. صدای ۱۰ انفجار مهیب در منطقه، لرزش روانی بیشتری ایجاد کرد؛ به‌ویژه آن‌که تصور نمی‌شد چنین عملیات بزرگی از چنین فاصله‌ای ممکن باشد. تصاویر ماهواره‌ای چند روز پیش از حمله، حضور این حجم از تجهیزات را تأیید کرده بودند. اما نکته قابل‌توجه، نبود هیچ‌گونه پوشش دفاعی مؤثر در اطراف پایگاه بوده است. منابع نزدیک به ارتش اوکراین ادعا کرده‌اند که نفوذی‌های این کشور با استفاده از کامیونی حامل چندین کوادکوپتر انتحاری، موفق شدند در چند کیلومتری پایگاه مستقر شوند و حمله‌ای همزمان، دقیق و پرهزینه را اجرا کنند. هنوز جزئیات دقیق خسارات منتشر نشده است و صحت برخی اطلاعات نیاز به تأیید مستقل دارد؛ اما این حجم از عملیات نشان از ضعف شدید روسیه در محافظت از عمق راهبردی خود دارد. کامیون پرتاب پهپاد اوکراینی در نزدیکی پایگاه هوایی بلایا، در فاصله ۴۲۰۰ کیلومتری، لحظاتی پس از اتمام پرتاب‌هایش، خود را منهدم کرد.
شکاف امنیتی در دکترین دفاعی روسیه
با وجود وسعت ۱۷ میلیون کیلومتر مربعی روسیه – که حدود دو برابر آمریکا و ۲۵ برابر اوکراین است – تأمین امنیت همه‌جانبه آن بدون تدابیر خاص و هوشیاری مستمر ممکن نیست. حمله اخیر نشان داد که شکاف‌های امنیتی عمیقی در سیستم دفاعی مناطق استراتژیک این کشور وجود دارد. نبود جنگ الکترونیکی مؤثر، فقدان سامانه‌های پدافند هوایی متحرک و اتکای صرف به دوری جغرافیایی به‌عنوان محافظ، موجب شد پایگاهی که به‌عنوان قلب عملیات‌های هوایی علیه اوکراین شناخته می‌شد، به‌راحتی آسیب‌پذیر شود. ایرکوتسک روسیه که هدف حمله پهپادی قرار گرفت، ۶۱۷۰ کیلومتر از اوکراین فاصله دارد و این نشان‌دهنده گستردگی چالش‌های امنیتی برای روسیه است. با توجه به حملات مشابه در پایگاه انگلس و سایر مناطق، این سوال اساسی مطرح است که چرا روسیه تاکنون سازوکار مؤثری برای مقابله با تهدیدات پهپادی در مناطق دوردست خود طراحی نکرده است. این خلأ نه‌تنها تهدیدی برای تجهیزات نظامی بلکه برای اعتبار راهبردی روسیه نیز محسوب می‌شود.
درس‌های مشترک برای دیگر کشورها
این عملیات صرفاً پیامدهای نظامی برای روسیه نداشت، بلکه حامل پیام‌های امنیتی مهمی برای دیگر کشورها نیز هست. مقایسه‌ای تلویحی در گزارش‌ها به تجربه ایران در مقابله با پهپادهای کوچک و حملات مشابه در سال‌های اخیر اشاره دارد. ایران، بر پایه این تجربیات، به توسعه پایگاه‌های زیرزمینی و انتقال تجهیزات هوایی به مناطق امن پرداخته است؛ اقدامی که روسیه به‌رغم دسترسی به ظرفیت‌های فنی مشابه، به‌نظر می‌رسد از آن غفلت کرده است.  در واقع، این رخداد نشان داد که جنگ آینده دیگر صرفاً در خطوط مقدم جبهه تعیین نمی‌شود. برد عملیاتی پهپادهای کوچک، همراه با شبکه نفوذ و تاکتیک‌های انعطاف‌پذیر، جنگ را به جغرافیاهایی برده که پیشتر به عنوان منطقه امن تلقی می‌شدند. جنگ اوکراین حالا بیش از آن‎که تقابل میان دو کشور باشد، عرصه‌ای برای تقابل غیرمستقیم روسیه و ناتو شده و قواعد کلاسیک نبرد را دگرگون کرده است. 
پیامدهای روانی، تبلیغاتی و راهبردی
بیش از آن‎که این حمله صرفاً یک موفقیت نظامی برای اوکراین باشد، می‌توان آن را یک پیروزی تبلیغاتی و حتی راهبردی برای ناتو دانست. حمله به عمق خاک روسیه و انهدام نمادهای قدرت هوایی این کشور، پیام روشنی برای مسکو و مخاطبان جهانی دارد: عمق استراتژیک روسیه در برابر فناوری‌های نوین، آسیب‌پذیرتر از همیشه است. از سوی دیگر، ابهام در اعلام رسمی خسارات از سوی روسیه، خود می‌تواند به گسترش روایت‌های متضاد منجر شود؛ موضوعی که در نبردهای فرسایشی روانی، همان‌قدر اهمیت دارد که در میدان نبرد فیزیکی. با این حال، بعید است این حمله تأثیری ملموس بر توان تهاجمی روسیه در حملات به زیرساخت‌های اوکراین داشته باشد؛ بلکه ممکن است ارتش روسیه، در واکنش، عملیات تابستانه خود را با شدت و انسجام بیشتری دنبال کند.