تا همین دو سه سال قبل، ما ظرفیت و توان صادرات شیر خشک به کشورهای دیگر را داشتیم. سیاست های غلط، ناکارآمدی در مدیریت تولید و مواجهه روزمره با نیاز مردم، این بلا را امروز بر سر بازار شیرخشک درآورده است.آری؛ بلای کمبود شیر خشک که جدا از نیاز حیاتی هزاران نوزاد در کشور، از نمونه های بی توجهی به سیاست ها و رویکرد کلی کشور در حمایت از فرزندآوری است.

از تهران تا کرج را گشتم، نبود
اگر توان مدیریت و تدبیر در رفع مسائل و چالش های تولید شیرخشک وجود داشت، احتمالا در دو سال گذشته اقدامات لازم برای پایان دادن به این فاجعه صورت می گرفت. نه این که خانواده ها امروز در به در دنبال شیرخشک باشند. روز گذشته یک پدر، در پویش کمبود شیرخشک به خبرگزاری فارس گفته است: «فرزند من تنها پنج ماه دارد و در این مدت، بیشتر زمانم صرف یافتن شیرخشک شده است. از تهران تا کرج را برای پیداکردن شیرخشک زیر پا گذاشتم، اما به‌سختی و به‌ندرت توانستم آن را تهیه کنم. شیرخشک کالایی مصرفی و ضروری برای نوزاد است، اما کمبود آن باعث شد در مواردی مجبور شویم در کنار شیرخشک، غذای کمکی نیز به کودک بدهیم.»
قیمت آزاد شیر خشک 400 هزار تومان
حرف های این پدر دردمند، دردناک است: «تقریباً همه داروخانه‌های تهران و کرج را جست‌وجو کردم. حتی زمانی که شیرخشک پیدا می‌شد، قیمت آن بسیار بالا بود. برای نمونه، قیمت آزاد شیرخشک حدود ۴۰۰ هزار تومان است، درحالی‌که با کد ملی ۱۲۰ هزار تومان عرضه می‌شود. با این‌حال، حتی نوع خاص شیر خشکی که فرزندم به آن نیاز دارد، اغلب در دسترس نیست.» این پدر به مثال قابل تاملی اشاره کرد: «نبود شیرخشک یا گران‌بودن آن شبیه به این است که نان شهروندان قطع شود یا به‌صورت ناگهانی افزایش چندبرابری داشته باشد.»
 دیده‎بان ایران هم روز گذشته به سراغ موضوع کمبود شیرخشک رفته و با چند پدر و مادرگفت وگو کرده است. مادر یک نوزاد چهارماهه می‌گوید: از صبح تا عصر داروخانه به داروخانه می‌گردم تا شیر خشک پیدا کنم اما یا ندارند، یا می‌گویند فقط به نسخه می‌فروشیم، یا اگر دارند قیمتش نجومی است. 
پدر یک نوزاد دیگر گفته است: فرزند من دارای بیماری خاص است و باید حتما شیرخشک تخصصی مصرف کند؛ اما هر داروخانه ای را می‎گردم شیرخشک پیدا نمی کنم.
 سازمان غذاودارو، دقیقا کجایی؟
​​​​​​​مسئول اصلی تنظیم و توزیع شیر خشک در کشور، سازمان غذا و دارو است. این سازمان هم در تخصیص سهمیه‌ها و هم در واردات و نظارت بر بازار دچار کاستی‌های جدی شده است؛ مشکلاتی مانند اختلال در واردات به دلیل نوسانات ارزی و مشکلات نقل و انتقال مالی، انباشت در گمرکات به دلیل ناهماهنگی بین وزارت بهداشت و سازمان‌های مرتبط، عدم شفافیت در توزیع و واگذاری شیر خشک به داروخانه‌های خاص با سهمیه محدود، عدم نظارت مؤثر بر قاچاق معکوس و خروج شیر خشک یارانه‌ای به بازار آزاد. یک داروساز  می‌گوید: برخی برندها که یارانه‌ای بودند، دیگر نمی‌رسند یا به‌صورت قطره‌چکانی توزیع می‌شوند. در عوض، شیر خشک‌های وارداتی با ارز آزاد در داروخانه‌های خاص موجودند، آن‌هم به قیمت‌هایی سرسام‌آور. بازار به نوعی خصوصی‌سازی پنهان دچار شده است.
 نماینده مجلس: مردم تاوان می دهند
در همین زمینه، روز گذشته جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، با انتقاد از متولیان سازمان غذاودارو، گفته است: متأسفانه ما به بهانه مبارزه با قاچاق شیرخشک، دسترسی مردم را به آن سخت کرده‌ایم. بازار با کمبود شیرخشک روبه‎رو شده است،  در حالی که قاچاق اصلی، پیش از رسیدن محصول به داروخانه اتفاق می‌افتد و فشار نهایی به مردم وارد می‌شود.  وزارت بهداشت باید گزارشی شفاف از نتایج دو سال اجرای سیاست فعلی ارائه کند. اگر واقعاً موفق بوده، باید راهکاری پیدا شود که ضمن کنترل قاچاق، دسترسی مردم نیز تسهیل شود. آماری که در اختیار ماست، نشان می‌دهد قاچاق متوقف نشده، اما دسترسی مردم محدود شده است. داروخانه‌ها ناراضی‌اند، بیمه‌ها به‌موقع پرداخت نمی‌کنند، شرکت‌های واردکننده فقط نقدی می‌فروشند؛ و در این میان، این مردم هستند که هزینه نهایی را می‌پردازند.
 ظرفیت تولید سالانه 120 میلیون قوطی را داریم
همه آنچه خواندیم و می دانیم در شرایطی است که هانی تحویل زاده رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد می گوید: هم‎اکنون کارخانه های شیرخشک با مشکل نقدینگی روبه‎رو هستند که همین مسئله موجب شده با ظرفیت کامل نتوانند تولید کنند.  
به گفته وی، از مجموع ۵ کارخانه تولید شیرخشک تنها ۲ کارخانه با ظرفیت حداکثری فعالیت می کنند و ۳ کارخانه دیگر با ۴۰ درصد ظرفیت فعالیت می کنند، درحالی که با تامین نقدینگی موردنیاز ظرفیت تولید سالانه ۱۲۰ میلیون قوطی در سال وجود دارد.
 تحویل زاده با اشاره به علل کمبود شیرخشک در داروخانه ها افزود: تخصیص ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به تولیدکنندگان و پرداخت بخشی از قیمت شیرخشک توسط بیمه سلامت موجب شده قیمت شیرخشک پایین نگه داشته شود و در نهایت این امر منجر به افزایش مصرف توسط خانوار و قاچاق شده است. رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک ادامه داد: بنابر آمار مصرف سالانه شیرخشک در سال‎های قبل ۴۵ تا ۵۰ میلیون قوطی بود که متاسفانه سال قبل به رغم تولید ۷۵ میلیون قوطی باز هم کمبود داشتیم؛ بنابراین اصلاح ساختار و تامین مشکل نقدینگی کارخانه های شیرخشک راهکار رفع چالش کمبود فعلی شیرخشک نوزاد است. وی با اشاره به آینده تولیدشیرخشک نوزاد گفت: بنابر آمار در فروردین و اردیبهشت ماهانه ۶ تا ۶.۵ میلیون قوطی شیرخشک نوزاد تولید شد، اما بعد از فروردین ارز مورد نیاز توسط بانک مرکزی تخصیص داده نشد که براین اساس نگران تولید در ماه های آینده هستیم.