از دست دادن بویایی را جدی بگیرید
نویسنده:
مترجم:
از دست دادن حس بویایی چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت، زیرا میتواند نشانه اولیه زوال عقل باشد. نیویورکپست به نقل از فوزیه صدیقی، متخصص مغز و اعصاب در ویرجینیا، مینویسد: «تشخیص بو بهعنوان ابزاری مفید برای غربالگری شناسایی شده است که پیشبینی میکند چگونه نقص شناختی خفیف به زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر تبدیل میشود.»
محققان از مدتها قبل به ارتباط قوی بین آنوسمی (اصطلاح پزشکی برای بیان از دست دادن بویایی) و افزایش خطر ابتلا به زوال عقل پی بردهاند. شناسایی عوامل خطر آلزایمر مانند عوامل ژنتیکی معمولا نیازمند آزمایشهای جامع است اما آنوسمی میتواند در فعالیتهای روزمره بهوضوح قابل تشخیص باشد. کارشناسان توصیه میکنند اگر هنگام شستوشو در حمام بوی شامپو، نرمکننده یا شامپوی بدن را حس نمیکنید، حتما به پزشک یا متخصص مراجعه کنید. دکتر مردیت بوک، متخصص مغز و اعصاب، هم میگوید: «فرایند تخریب عصبی که زوال عقل به همراه دارد، بر پردازش حسی مربوط به بویایی هم تاثیر میگذارد و تشخیص رایحههای آشنا مانند شامپو و شوینده بدن موردعلاقه بیماران را سختتر میکند.» به گفته دکتر صدیقی، کاهش یا اختلال در حس بویایی ناشی از زوال عقل با اجسام لویی (دومین شکل شایع زوال عقل بعد از آلزایمر) میتواند تقریبا یک دهه پیش از سایر علایم ظاهر شود. تجمعهای پروتئینی که نشاندهنده بیماری آلزایمر هستند، معمولا ابتدا در نواحی مغزی مرتبط با حافظه و بویایی ظاهر میشوند و سپس به سایر بخشهای مغز گسترش مییابند. مطالعهای در سال ۲۰۲۲ از دانشگاه شیکاگو نشان داد در افرادی که کاهش حس بویایی آنان سریعتر بود، حجم و شکل ماده خاکستری مغز در نواحی مرتبط با بویایی و حافظه، کوچکتر از افرادی بود که مشکلات بویایی کمتری داشتند. با این حال آنوسمی همیشه به معنای زوال عقل نیست بلکه میتواند نشانهای از سرماخوردگی، آنفلوآنزا، کوویدــ۱۹، ضربه به سر، کمبود ویتامین و حتی روند طبیعی پیری باشد. بوک خاطرنشان میکند که تغییر حواس ناشی از افزایش سن طبیعی است اما در افرادی که زوال عقل دارند، این تغییرات بیشتر به چشم میآیند. بنابراین هرگونه تغییر قابلتوجه را باید به پزشک گزارش کرد. کاهش شنوایی، فشار خون بالا، مصرف دخانیات، چاقی، افسردگی، دیابت، مصرف الکل، ضربه به سر، آلودگی هوا، انزوای اجتماعی، کاهش بینایی، کلسترول بالا و سبک زندگی کمتحرک و سطح پایین تحصیلات، همگی جزو عوامل خطر در ابتلا به زوال عقل به شمار میروند.
محققان از مدتها قبل به ارتباط قوی بین آنوسمی (اصطلاح پزشکی برای بیان از دست دادن بویایی) و افزایش خطر ابتلا به زوال عقل پی بردهاند. شناسایی عوامل خطر آلزایمر مانند عوامل ژنتیکی معمولا نیازمند آزمایشهای جامع است اما آنوسمی میتواند در فعالیتهای روزمره بهوضوح قابل تشخیص باشد. کارشناسان توصیه میکنند اگر هنگام شستوشو در حمام بوی شامپو، نرمکننده یا شامپوی بدن را حس نمیکنید، حتما به پزشک یا متخصص مراجعه کنید. دکتر مردیت بوک، متخصص مغز و اعصاب، هم میگوید: «فرایند تخریب عصبی که زوال عقل به همراه دارد، بر پردازش حسی مربوط به بویایی هم تاثیر میگذارد و تشخیص رایحههای آشنا مانند شامپو و شوینده بدن موردعلاقه بیماران را سختتر میکند.» به گفته دکتر صدیقی، کاهش یا اختلال در حس بویایی ناشی از زوال عقل با اجسام لویی (دومین شکل شایع زوال عقل بعد از آلزایمر) میتواند تقریبا یک دهه پیش از سایر علایم ظاهر شود. تجمعهای پروتئینی که نشاندهنده بیماری آلزایمر هستند، معمولا ابتدا در نواحی مغزی مرتبط با حافظه و بویایی ظاهر میشوند و سپس به سایر بخشهای مغز گسترش مییابند. مطالعهای در سال ۲۰۲۲ از دانشگاه شیکاگو نشان داد در افرادی که کاهش حس بویایی آنان سریعتر بود، حجم و شکل ماده خاکستری مغز در نواحی مرتبط با بویایی و حافظه، کوچکتر از افرادی بود که مشکلات بویایی کمتری داشتند. با این حال آنوسمی همیشه به معنای زوال عقل نیست بلکه میتواند نشانهای از سرماخوردگی، آنفلوآنزا، کوویدــ۱۹، ضربه به سر، کمبود ویتامین و حتی روند طبیعی پیری باشد. بوک خاطرنشان میکند که تغییر حواس ناشی از افزایش سن طبیعی است اما در افرادی که زوال عقل دارند، این تغییرات بیشتر به چشم میآیند. بنابراین هرگونه تغییر قابلتوجه را باید به پزشک گزارش کرد. کاهش شنوایی، فشار خون بالا، مصرف دخانیات، چاقی، افسردگی، دیابت، مصرف الکل، ضربه به سر، آلودگی هوا، انزوای اجتماعی، کاهش بینایی، کلسترول بالا و سبک زندگی کمتحرک و سطح پایین تحصیلات، همگی جزو عوامل خطر در ابتلا به زوال عقل به شمار میروند.
10 شماره آخر
پربازدیدهای خراسان آنلاین