درحالی که آتش جنگ میان کشورمان و رژیم صهیونیستی روز‌به‌روز گسترده‌تر می‌شود، دستگاه دیپلماسی تهران در حال نمایش نسخه‌ای متفاوت از مدیریت بحران است: روایتی که نه با انفعال، بلکه با کنشگری حساب‌شده و هدفمند، تلاش دارد فضای جنگ را به ابزاری برای تثبیت منافع ملی بدل کند. اینجاست که تحرکات سید عباس عراقچی، رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان، معنای تازه‌ای می‌یابد؛ تحرکی که از نخستین گام، با تلفیقی از هشدار، گفت وگو و ایستادگی همراه بوده است.
​​​​​​​
صراحت در برابر اروپا؛ آغاز یک دیپلماسی پرهزینه اما هدفمند
عراقچی در دیدار اخیر خود با سه کشور اروپایی، ضمن برشمردن اصول راهبردی کشورمان، با صراحت اعلام کرد: «تا زمانی که تجاوزات رژیم صهیونیستی ادامه دارد، با هیچ طرفی وارد مذاکره نخواهیم شد». این موضع، تنها یک پیام دیپلماتیک نبود؛ بلکه بخشی از استراتژی «بازدارندگی ترکیبی» کشورمان است. کشوری که می‌داند جنگ تنها در میدان رقم نمی‌خورد، بلکه صحنه دیپلماسی نیزجبهه‌ای جدی از نبرد امروز ماست. او درپسا نشست با تروئیکا، با تأکید برماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان، نگرانی خود را از «عدم محکومیت حملات فجیع رژیم صهیونیستی» ابراز کرد؛ موضعی که نه ازسر انفعال، بلکه به‌منظور به چالش کشیدن معیارهای دوگانه غرب مطرح شد. عراقچی با ظرافت، طرف‌های اروپایی را در برابر این پرسش قرار داد که اگر جنگ‌افروزی صهیونیست‌ها محکوم نشود، چگونه می‌توان از گفت‌وگوهای سازنده سخن گفت؟همزمان، رسانه‌هایی چون سی‌ان‌ان از فضای پرتنش این دیدارها نوشتند؛ اما تأکید داشتند که پس از«تنفسی کوتاه»، گفت‌وگوها به فضای مثبت‌تری رسیده است. همین تغییر لحن، نشان می‌دهد که کشورمان توانسته در دل منازعه، ابتکار عمل را در دست گیرد و مسیر دیپلماسی را با منطق دفاع مشروع و عزت‌مندانه خود ترسیم کند.
اجلاس استانبول؛ یک میدان منطقه‌ای برای تثبیت روایت تهران
اما نقطه عطف تحرکات عراقچی، سفر او به استانبول برای شرکت در نشست وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی بود؛ نشستی که نه فقط به‌عنوان یک همایش دیپلماتیک، بلکه به‌مثابه بستر اعلام مواضع قاطع کشورمان در جمع همتایان منطقه‌ای‌اش معنا پیدا کرد. از عربستان و قطر گرفته تا ترکیه، عراق، مصر و پاکستان؛ عراقچی با تک‌تک این بازیگران گفت‌وگو کرد تا روشن سازد که کشورمان نه تنها اهل مقاومت در میدان، بلکه اهل گفت‌وگو در برابر گوش شنواست. در حاشیه همین نشست، او با رسانه‌های غربی نیز به گفت‌وگو نشست. در یکی از مصاحبه‌ها، وقتی از او درباره امکان دستیابی به راه‌حل هسته‌ای در مدت دو هفته پرسیده شد، پاسخ داد: «همه‌چیز بستگی به آمریکایی‌ها دارد. ما نمی‌دانیم آیا آن‌ها واقعاً به دنبال توافق هستند یا فقط می‌خواهند با مذاکرات، روی طرح‌های پنهان خود سرپوش بگذارند.»
روایت فعال تهران در برابر سکوت انتخابی غرب
این لحن، آینه‌ای است از واقع‌بینی کشورمان در عرصه بین‌المللی: دیپلماسی، اگرچه ابزار تعامل است، اما بی‌اعتمادی عمیق به رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی واشنگتن، مانع از خوش‌بینی ساده‌انگارانه شده است. به بیان دیگر، عراقچی به‌خوبی توازن میان «باز بودن درِ مذاکره» و «هوشیاری دربرابر فریب» را حفظ می‌کند.در دل این تحرکات، سه نکته کلیدی به چشم می‌خورد که مبنای تحلیل تحرکات اخیر دستگاه سیاست خارجی کشورمان است: نخست، تأکید مکرر بر حق دفاع مشروع، با هدف انتقال این پیام که کشورمان آغازگر جنگ نیست، اما ادامه‌دهنده‌ای قدرتمند و مصمم خواهد بود. دوم، استفاده از تریبون‌های دیپلماتیک برای هشدار به غرب درباره عواقب خطرناک مداخله مستقیم، چه از سوی آمریکا و چه ناتو. و سوم، طرح مطالباتی مشخص از طرف‌های اروپایی؛ از جمله لزوم محکومیت تجاوزات یا حداقل، حفظ بی‌طرفی.
استراتژی ترکیبی در میدان و دیپلماسی؛ راهی برای تثبیت منافع
این استراتژی درون‌زا، نشان می‌دهد کشورمان تنها به قدرت موشکی تکیه ندارد؛ بلکه در حال ساختن یک معادله بازدارنده ترکیبی است. در این معادله، میدان و دیپلماسی در کنار یکدیگر عمل می‌کنند، نه درتعارض. اگرچه کشورمان در میدان، پاسخ سخت خود را داده و خواهد داد، اما همزمان در جبهه دیپلماسی نیز در حال خنثی‌سازی پروژه «شیطان‌سازی» غربی‌هاست.از این منظر، آنچه برخی شاید نشانه عقب‌نشینی تلقی کنند، در واقع بیانگر بلوغ راهبردی تهران است؛ بلوغی که می‌فهمد جنگ فقط با موشک پیروز نمی‌شود، بلکه با روایت هم باید جنگید. روایت کشورمان در این روزها دقیقاً همین است: ما جنگ‌طلب نیستیم، اما تسلیم هم نمی‌شویم.در نهایت، اگر اروپا بخواهد نقش مؤثری ایفا کند، باید راه خود را از مسیر واشنگتن جدا کند؛ زیرا دیپلماسی زمانی معنا دارد که طرف مقابل اهل تصمیم مستقل باشد. کشورمان به‌روشنی اعلام کرده که همچنان به گفت‌وگو معتقد است، اما نه هر گفت‌وگویی؛ بلکه گفت‌وگویی که بر پایه احترام، عدالت و منافع متقابل بنا شده باشد.